Jakie analizy gleby oraz wody do nawadniania warto wykonać?

Bardzo ważnym elementem produkcji roślinnej jest nawożenie gleby.
Nie należy traktować go jako wydatku, a raczej jako rodzaj inwestycji, która przyniesie zyski w postaci wysokiego jakościowo i ilościowo plonu.
Efektywne wykonywanie tego zabiegu nie jest jednak możliwe bez wiedzy na temat aktualnego stanu gleby.
Takich informacji dostarcza analiza gleby. Warto wykonać ją przed nowym sezonem wegetacyjnym, aby dobrze przygotować glebę na nowy sezon uzupełniając ewentualne braki składników pokarmowych.

Analizy fizykochemiczne gleby i wody

Analiza fizykochemiczna gleby wykonywana w Laboratorium Fertico Sp. z o.o. może obejmować szereg parametrów. Podstawowym jest oczywiście odczyn gleby, który ma znaczący wpływ na kondycję i strukturę gleby. Od pH gleby zależy także przyswajalność przez rośliny składników pokarmowych (makro- i mikroelementów). Kolejny parametr, na który należy zwrócić uwagę to przewodność elektryczna właściwa gleby i bezpośrednio z nią związane zasolenie. Znaczna część roślin jest bowiem wrażliwa na zbyt wysoką zawartość soli w glebie. Warto też zwrócić uwagę na zawartość substancji organicznej, tzw. próchnicy w glebie, jest ona wskaźnikiem jakości gleby. Decyduje ona między innymi o zdolnościach sorpcyjnych, buforowych oraz o aktywności biologicznej gleby. Rośliny do prawidłowego wzrostu i rozwoju potrzebują przede wszystkim składników pokarmowych, a więc makro- (Mg, K, P, Ca, S, Na) i mikroelementów (B, Ti, Cr, Fe, Ni, Cu, Zn, Mo, Mn). Kompleksowa analiza gleby powinna zatem obejmować również analizę pierwiastkową.

Nie wolno zapominać także o wodzie używanej do nawadniania upraw i zabiegów ochrony roślin. W przypadku instalacji nawodnieniowych nieodpowiednie parametry wody mogą przyczyniać się chociażby do zapychania kroplowników. Ponadto należy pamiętać, że parametry wody mają wpływ najpierw na stan gleby, a co za tym idzie na rośliny. Na przykład używanie do nawadniania wody o zbyt wysokim zasoleniu, doprowadzi do wzrostu zasolenia gleby, a to z kolei może mieć bardzo negatywny wpływ na kondycję roślin. Nie bez znaczenia jest także jakość wody używanej przy wykonywaniu zabiegów ochrony roślin, np. odczyn wody ma duży wpływ na rozpuszczalność substancji zawartych w preparatach, decyduje on także o tym jak długo dana substancja aktywna będzie działać.

W Laboratorium Fertico można wykonać kompleksową analizę wody przeznaczonej do nawadniania i fertygacji upraw. Analiza taka obejmuje poza pH, także badanie przewodności elektrycznej właściwej, twardości (wapniowej i magnezowej), a także analizę zawartości najważniejszych pierwiastków.

Jak otrzymany wynik wpływa  na kondycję roślin oraz plon? Jak to jest z wynikami analizy gleby?

Analiza gleby obejmuje wszystkie niezbędne w glebie dla prawidłowego rozwoju rośliny składniki pokarmowe (azot, fosfor, potas, magnez, wapń, siarka), wszystkie mikroelementy (żelazo, bor, miedź, cynk, mangan, molibden, sód, tytan) oraz pH, zasolenie i próchnicę. Każdy z wymienionych elementów ma kluczową rolę w prawidłowym rozwoju rośliny oraz plonowaniu.

Odczyn gleby (pH) ma niezwykle istotny wpływ na przyswajalność składników pokarmowych przez rośliny. Zbyt niski może skutkować wymywaniem, a także uwstecznianiem składników pokarmowych. To natomiast może doprowadzić do powstania niedoborów pokarmowych oraz do ograniczenia potencjału plonotwórczego roślin. Przyswajalność makroelementów: azotu (N), fosforu (P), potasu (K), wapnia (Ca), magnezu (Mg) wzrasta wraz ze wzrostem odczynu gleby. Bardzo kwaśne gleby znacznie ograniczają możliwość wykorzystanie przez rośliny magnezu, fosforu, potasu i azotu. Z kolei wszystkie makroelementy (poza molibdenem Mo) stają się lepiej dostępne dla roślin, wówczas gdy wartości pH są niższe, a więc odwrotnie niż w przypadku makroelementów. Optymalne pH dla takich składników, jak mangan (Mn), molibden (Mo), bor (B), żelazo (Fe), cynk (Zn) oraz miedź (Cu), wynosi 5,0–5,6 w H₂O. Gleby kwaśne najlepiej przyswajają żelazo i mangan, lekko kwaśne – miedź i cynk, obojętne – azot, siarkę, bor, i fosfor, zasadowe – wapń, molibden i magnez. Z kolei gleby o odczynie obojętnym i zasadowym najlepiej gromadzą potas.

Próchnica, która ma bardzo istotny wpływ na własności gleby decyduje między innymi o jej zdolności do gromadzenia i zatrzymywania składników pokarmowych. Poprawia ona dostępność tych składników, ale także zmniejsza ich straty. Odpowiednia zawartość próchnicy ogranicza dostępność toksycznych i szkodliwych substancji z gleby dla roślin. Ponadto ogranicza uwstecznianie się składników pokarmowych i sprawia, że przechodzą one w formy, które są przyswajalne dla roślin. Oprócz tego należy docenić duży wpływ próchnicy na zapobieganie wypłukiwania z gleby azotu.

Zasolenie. Jeśli występuje zasolenie gleby dochodzi do „suszy fizjologicznej”. Jest to niemożność pobrania z gleby składników odżywczych mimo tego, że są one dostępne. W skutek zasolenia blokowane są poszczególne pierwiastki znajdujące się w glebie, ponieważ tworzą one związki nieprzyswajalne dla roślin. Zasolenie gleby można rozpoznać poprzez np. powolne obumieranie roślin zaczynające się do ich wierzchołków. Liście zaczynają brunatnieć oraz usychać.

Jakość wody kluczowa dla prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin

Analiza fizykochemiczna wody obejmuje badanie jej parametrów mających wpływ na rozwój upraw. Badanie to dotyczy między innymi pH, przewodności elektrycznej właściwej, twardości, zawartości żelaza, manganu i wielu innych parametrów. Kolejnym argumentem dla wykonywania badań może być fakt, że w Polsce rolnictwo zaopatrywane jest w wodę głównie w sposób naturalny jednak w związku ze zmianami klimatu, takie zaopatrzenie staje się nieefektywne. Warto zaznaczyć, że jakość wody jest niezwykle ważna w czasie wegetacji roślin, ma duży wpływ nie tylko na plon i jego jakość, lecz także na utrzymanie prawidłowej produktywności gleby, a nawet na stan środowiska naturalnego, w którym funkcjonuje uprawa. Na przykład niektóre właściwości fizyczne gleby, takie jak jej struktura czy przepuszczalność, są mocno podatne na rodzaj jonów wymiennych zawartych w wodzie jakiej używamy do nawadniania naszych upraw. Najczęściej w gospodarstwach wykorzystywana jest woda ze studni głębinowych. Woda taka zawiera zwykle wysokie stężenia soli wapnia i magnezu. Niekiedy mogą pojawić się także zanieczyszczenie organiczne, mineralne, a także zanieczyszczenia mikrobiologiczne.

Działanie środków ochrony roślin i instalacja nawodnieniowa

Zła jakość wody może mieć negatywny wpływ na działanie środków ochrony roślin, a także nawozów dolistnych. Najważniejsze parametry decydujące o jakości wody używanej do tych zabiegów to pH i twardość, a więc zawartość jonów zasadowych Ca i Mg. Od odczynu wody zależy między innymi rozpuszczalność substancji zawartych w preparatach, decyduje on także o tym jak długo dana substancja aktywna będzie działać. Nieodpowiednia jakość wody może mieć negatywny wpływ także na działanie instalacji nawodnieniowej. Jak wiemy najczęściej stosowane są kropelkowe systemy nawadniania. Wymagają one, aby woda miała odpowiednie parametry – chodzi tutaj przede wszystkim o zawartości żelaza i manganu. Woda której pH wynosi ponad 8 może powodować zapychanie się osadami związków wapnia i magnezu instalacji. Warto zaznaczyć, że zbyt duże zawartości w wodzie żelaza, mogą doprowadzić do wytracania się wodorotlenku żelaza na owocach i liściach. Oprócz tego żelazo może być bardzo szkodliwe dla instalacji nawodnieniowej i urządzeń magazynujących wodę. W przypadku nawadniania kroplowego zatykanie się kroplowników może wskazywać na zbyt wysoką zawartość żelaza w wodzie. Nadmiar tego pierwiastka może mieć także znacznie poważniejsze konsekwencje, bowiem przez to, że wewnątrz rurociągów odkłada się osad, woda nie może swobodnie przepływać i potrzebuje do tego więcej energii, czego konsekwencją są wyższe rachunki za energię elektryczną. Pomocne w takich sytuacjach mogą być odżelaziacze wody.

Twardość wody

Twardość wody stosowanej do zabiegów środkami ochrony roślin nie powinna przekraczać 10 stopni niemieckich. Woda twarda zawiera duże ilości węglanów przede wszystkim wapnia i magnezu. Z upływem czasu woda o dużej twardości używana do nawadniania może doprowadzić do podniesienia odczynu gleby, a to może mieć negatywny wpływ na uprawiane rośliny. Ponadto parametr ten sprawia, że roślina nie pobiera ważnych minerałów – żelaza, cynku, miedzi.

Gdzie wykonać badania ?

Laboratorium Instytutu Agronomicznego Fertico  posiada akredytację Polskiego Centrum Akredytacji (nr AB 1748) m.in. w zakresie analiz gleb, wody, badani żywności, badania pozostałości pestycydów oraz metali ciężkich w glebie i żywności, co jest niezmiernie istotne w potwierdzeniu niezależności i kompetencji laboratorium.

Laboratorium Instytutu Agronomicznego Fertico oferuje badania gleby wraz ze sporządzeniem zaleceń nawozowych, które ułatwią prawidłowe nawożenie przynoszące obfite plony. Wykonujemy także kompleksowe badania wody do nawadniania, irygacji czy też fertygacji z profesjonalnym doradztwem i zaleceniami wskazującymi działania naprawcze.

Zapraszamy do kontaktu i współpracy z naszym laboratorium

autorzy:
Karolina Felczak-Konarska
Weronika Tul
Krzysztof Polewski