Dlaczego warto badać wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi?

Dlaczego warto badać wodę do spożycia przez ludzi ? Bakterie oznaczane w wodzie przeznaczonej do spożycia i ich wpływ na zdrowie ludzi.

Woda, którą pijemy, żeby była dobroczynna dla naszego organizmu, musi być przede wszystkim bezpieczna pod kątem mikrobiologicznym, chemicznym i radiologicznym. Aby mieć pewność, że pijemy wodę o odpowiedniej jakości, warto na własną rękę zlecać badania tej wody akredytowanym laboratoriom takim jak Instytut Agronomiczny Fertico, który wykonuje tego typu analizy.

Co to jest woda przeznaczona do spożycia przez ludzi?

Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi to inaczej woda przeznaczona do picia, przygotowania żywności lub innych celów domowych (np. do mycia naczyń), niezależnie od jej pochodzenia i od tego, czy jest dostarczana z wodociągu, studni, cystern, w butelkach lub w pojemnikach, jak również woda wykorzystywana przez przedsiębiorstwa produkujące żywność do wytwarzania, przetwarzania, konserwowania lub wprowadzania do obrotu produktów przeznaczonych do spożycia przez ludzi.

Jakie badania wykonuje się w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi?

Jakość wody przeznaczonej do spożycia jest regulowana prawnie. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 07.12.2017 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. 2017, poz. 2294), wodę należy badać pod kątem występowania bakterii:

• Escherichia coli
• Bakterie grupy coli
• Enterokoki kałowe
• Clostridium perfringens (łącznie ze sporami)
• Ogólna liczba mikroorganizmów w 22±2°C

Jakie wymagania mikrobiologiczne musi spełniać woda do spożycia w świetle prawa?

Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi nie powinna zawierać poszczególnych grup bakterii:

• Escherichia coli
• Bakterie grupy coli*
• Enterokoki kałowe
• Clostridium perfringens (łącznie ze sporami)

*Szczegółowe wymagania dla bakterii grupy coli i ogólnej liczby mikroorganizmów w 22±2°C zawarte są w Rozporządzeniu jak wyżej.

Czym grozi picie wody zawierającej drobnoustroje i czy jest to niebezpieczne?

Escherichia coli (pałeczka okrężnicy)

Gatunek bakterii Gram-ujemnych, oksydazoujemnych, indolododatnich, fermentujących glukozę i laktozę, nieprzetrwalnikujących, należących do rodzaju Escherichia i rodziny Enterobacteriaceae. Naturalnie występuje w jelicie grubym ludzi i zwierząt stałocieplnych oraz w ściekach surowych i oczyszczonych, w nawozach naturalnych stałych i płynnych, w glebach nawożonych tymi nawozami lub osadami ściekowymi, w glebach i wodach naturalnych zanieczyszczonych ściekami.

Wskutek niewłaściwego postępowania z nawozami naturalnymi (brak przestrzegania zasad kodeksu dobrej praktyki rolniczej, np. niezachowywanie wymaganej odległości stosowania tych nawozów od strefy ochronnej źródeł wody, ujęć wody, brzegu zbiorników i cieków wodnych) i ze ściekami (m.in. nawożenie gleby ściekami bez wstępnego ich oczyszczenia i niespełniającymi norm sanitarnych) oraz wskutek wykorzystywania jako źródła wody ujęć wody powierzchniowej oraz płytkich ujęć wody podziemnej, zwł. przy używaniu nieszczelnych studni, może prowadzić do zanieczyszczenia źródeł wody bakteriami E. coli oraz innymi bakteriami mikroflory jelitowej ludzi i zwierząt.

Przyjmuje się, że wykrycie obecności E. coli w wodzie świadczy o świeżym zanieczyszczeniu wody odchodami ludzi. E. coli jest uznawana za najbardziej specyficzny wskaźnik zanieczyszczenia kałowego wody. Stwierdzenie jej obecności w wodzie daje sygnał, że w wodzie mogą znajdować się również bakterie chorobotwórcze pochodzenia jelitowego np. Salmonella czy Shigella.

Szczepy patogenne dla człowieka mogą powodować zatrucia pokarmowe ze śluzową biegunką i smugami krwi, bólem brzucha, nudnościami, wymiotami, bólami głowy, gorączką, a w przypadku zakażenia szczepem enterokrwotocznym może dojść do poważnego uszkodzenia nerek.

Bakterie grupy coli

Grupa bakterii Gram-ujemnych, oksydazoujemnych, nieprzetrwalnikujących, tlenowych i względnie beztlenowych, o kształcie pałeczek, laktozododatnich, obejmująca gatunki z rodzajów: Escherichia, Citrobacter, Enterobacter, Klebsiella. Bakterie grupy coli występują w jelicie grubym ludzi i zwierząt stałocieplnych oraz powszechnie w środowisku naturalnym, w tym w wodach naturalnych bogatych w substancje odżywcze, w glebie i w rozkładających się resztkach roślinnych. Stąd bakterie grupy coli wykrywane w wodzie mogą być zarówno pochodzenia kałowego, jak i środowiskowego. Brak wykrycia Escherichia coli i enterokoków kałowych w wodzie zawierającej bakterie grupy coli można uznać za brak skażenia kałowego wody, co jednak nie zwalnia właściciela wodociągu czy studni z obowiązku podjęcia odpowiednich działań naprawczych w celu wyeliminowania tych bakterii.

Wykrycie obecności bakterii grupy coli w wodzie do spożycia może być spowodowane nieodpowiednim uzdatnieniem wody ujmowanej, wtórnym jej zanieczyszczeniem, nadmierną ilością substancji odżywczych w wodzie lub brakiem skuteczności dezynfekcji wody. Występowanie tej grupy bakterii w systemach dystrybucyjnych i zbiornikach wody uprzednio poddanej dezynfekcji może świadczyć o odradzaniu się populacji mikroorganizmów i możliwym tworzeniu się biofilmu lub o zanieczyszczeniu wody obcym materiałem np. pochodzenia roślinnego lub glebą.

W obrębie bakterii grupy coli występują bakterie symbiotyczne i patogeny oportunistyczne (tj. wywołujące zakażenia u osób o obniżonej odporności).

Enterokoki kałowe (paciorkowce kałowe)

Grupa bakterii Gram-dodatnich, o kulistym kształcie, nieprzetrwalnikujących, tworzących łańcuszki. Przyjmuje się, że obecność enterokoków kałowych (zwłaszcza Enterococcus faecium) w wodzie świadczy o świeżym zanieczyszczeniu wody odchodami zwierząt, a obecność E. faecalis o świeżym zanieczyszczeniu wody odchodami ludzi.
Enterokoki kałowe, w porównaniu do bakterii grupy coli i E. coli, dłużej przeżywają w wodzie i są bardziej oporne na działanie środków dezynfekcyjnych (np. chloru) i temperatury.
Enterokoki kałowe są zazwyczaj niechorobotwórcze, jednakże E. faecalis i E. faecium mogą wywoływać choroby u ludzi o obniżonej odporności, np. zapalenie dróg moczowych, zapalenie prostaty, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc.

Clostridium perfringens (laseczka zgorzeli gazowej)

Gatunek bakterii beztlenowych, Gram-dodatnich, o kształcie laseczek, wytwarzających przetrwalniki (spory). Clostridium perfringens wchodzi w skład naturalnej mikroflory przewodów pokarmowych ludzi i zwierząt (zwłaszcza koniowatych) i dlatego uznawany jest również za wskaźnik kałowego zanieczyszczenia wody.
Jednakże Clostridium perfringens jest szeroko rozpowszechniony w środowisku naturalnym, występując w glebie, wodzie i ściekach. Przyjmuje się, że obecność przetrwalników Clostridium perfringens w wodzie świadczy o bardziej odległym w czasie zanieczyszczeniu wody odchodami ludzi lub zwierząt.

Clostridium perfringens może wywoływać zatrucia pokarmowe (objawiające się m.in. ostrą wodnistą biegunką i bólami brzucha) oraz zakażenia ran nazywane zgorzelą gazową. Jest to martwica mięśni lub tkanki łącznej z wytworzeniem gazu, która nieleczona prowadzi do śmierci spowodowanej toksemią i wstrząsem.

Gdzie wykonać badania ?
Laboratorium Instytutu Agronomicznego Fertico posiada akredytację Polskiego Centrum Akredytacji (nr AB 1748) m.in. w zakresie badań mikrobiologicznych i fizykochemicznych wody do spożycia, analiz gleb, wody do nawadniania, badań żywności, badań pozostałości pestycydów oraz metali ciężkich w glebie i żywności, co jest niezmiernie istotne w potwierdzeniu niezależności i kompetencji laboratorium.

Laboratorium Instytutu Agronomicznego Fertico oferuje badania mikrobiologiczne wody do spożycia zgodnie z akredytowanymi normami.:
–Escherichia coli według PN-EN ISO 9308-1:2014-12+A1:2017-04
-Liczba bakterii grupy coli według PN-EN ISO 9308-1:2014-12+A1:2017-04
-Liczba enterokoków kałowych według PN-EN ISO 7899-2:2004
-Clostridium perfringens łącznie ze sporami według PN-EN ISO 14189:2016-10
-Ogólna liczba mikroorganizmów w 22°C według PN-EN ISO 6222:2004
-Ogólna liczba mikroorganizmów w 36°C według PN-EN ISO 6222:2004

Nowością jest świadczona przez laboratorium usługa pobierania próbek wody przeznaczonej do spożycia według PN-EN ISO 19458:2007.
Nasza kompleksowa oferta dostępna jest na stronie https://fertico.pl/

Zapraszamy do kontaktu i współpracy z naszym laboratorium.

autorzy:
Karolina Felczak-Konarska
Iwona Kozieł