Analiza pozostałości pestycydów w materiale roślinnym
Analiza pozostałości pestycydów w materiale roślinnym
Pestycydy – ich rola i wpływ na życie człowieka
Pestycydy to substancje chemiczne stosowane w celu bezpośredniego zwalczania szkodników oraz zapobiegania i ograniczania szkód spowodowanych ich występowaniem. Obejmują one szeroką gamę chemikaliów, które coraz chętniej stosowane są w rolnictwie i sadownictwie na całym świecie. Przykładami grup pestycydów, po które najczęściej sięgamy w walce ze szkodnikami są: insektycydy niszczące owady, herbicydy eliminujące chwasty, czy też fungicydy zwalczające grzyby. Mimo że nowoczesne preparaty są stosunkowo bezpieczne dla gatunków niedocelowych, istnieje ryzyko, iż pozostałości pestycydów utrzymujące się w środowisku oraz uprawach rolnych mogą wywoływać długoterminowe negatywne skutki dla zdrowia ludzi i zwierząt. Ponadto transportowane przez powietrze, glebę oraz wodę na duże odległości, stanowią one główne źródło zanieczyszczeń ekosystemów. Negatywny wpływ pozostałości pestycydów na organizm ludzki może zachodzić
w sposób pośredni lub bezpośredni. Żywność stanowi główne bezpośrednie źródło substancji toksycznych w naszym organizmie. Warzywa i owoce uprawiane na zanieczyszczonych glebach rolniczych gromadzą pestycydy w części jadalnej oraz niejadalnej w stężeniach wystarczająco wysokich, aby móc powodować problemy kliniczne zarówno u zwierząt jak i u ludzi.
MRL gwarancją bezpieczeństwa konsumenta
W ramach ciągłego zapewniania kontroli pozostałości pestycydów w produktach rolnych oraz żywności, Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa i Żywności (EFSA) ustanowił najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości pestycydów w produktach spożywczych określane jako MRL (z ang. Maximum Residue Level). Informacje na ich temat znajdują się w specjalnej bazie danych udostępnionej na stronie internetowej Komisji Europejskiej. Znaleźć tam można obszerny wykaz pestycydów dopuszczonych jak i zakazanych w Unii oraz szereg innych ważnych informacji przydatnych zarówno dla konsumenta jak i przedsiębiorcy. Zgodnie z rozporządzeniem (WE) Nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lutego 2005 r., MRL dla poszczególnych pestycydów powinny być stale monitorowane i aktualizowane w celu uwzględnienia nowych informacji oraz danych.
Analiza pozostałości pestycydów – od pobrania próbki, po wydanie wyników
Pobieranie reprezentatywnych próbek w celu analizy pozostałości pestycydów jest ważnym zadaniem, stanowiącym podstawę do uzyskania wiarygodnych wyników zleconej analizy.
Z tego względu zalecane jest korzystanie z usług odpowiednio wykwalifikowanych próbkobiorców.
W przypadku braku możliwości skorzystania z takich usług, szczegółowe informacje na temat prawidłowego poboru próbki można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 27 listopada 2013 r. Ważne jest, aby nie dopuścić do zanieczyszczenia lub uszkodzenia próbki na wszystkich etapach procesu jej pobierania, ze względu na możliwość negatywnego wpływu na wynik analityczny.
W przypadku pobierania próbek:
- Truskawki: pobiera się je z 5 sąsiadujących ze sobą krzewów owocu.
- Porzeczki lub winorośli: pobiera się grona owoców.
- Ziemniaków oraz roślin korzeniowych: z jednego miejsca należy pobrać po kilka bulw spod
3 sąsiadujących ze sobą krzaków ziemniaków albo kilka sąsiadujących ze sobą roślin korzeniowych i oczyścić je na sucho z gleby. - Pomidora, ogórka i papryki: pobiera się z różnych stron i różnych wysokości rośliny.
Zarówno przy poborze próbek owoców jak i warzyw i roślin okopowych liczba miejsc pobierania zależeć będzie od wielkości powierzchni danej uprawy.
Po otrzymaniu próbki do laboratorium, sprawdzeniu i zaakceptowaniu jej dobrego stanu, proces analityczny składa się z kilku zdefiniowanych kroków.
- Pierwszym krokiem jest upewnienie się, że dostarczona próbka nadaje się do analizy. Próbka nie może wykazywać widocznych oznak zepsucia i musi być zgodna z odpowiednimi wymogami takimi jak minimalna liczba sztuk, czy waga.
- Kolejnym krokiem jest usunięcie części niepodlegających analizie np.: gleba, łodygi, pestki, zgodnie z Rozporządzeniem Komisji WE nr 178/2006.
- Ostateczną procedurą przekształcania próbki laboratoryjnej w próbkę analityczną jest jej mielenie, niezbędne do uzyskania wystarczającej jednorodności (homogeniczności).
- W naszym Laboratorium Fertico na etapie zatężania analitów i usuwania zanieczyszczeń wykorzystywana jest tzw.: ekstrakcja QuEChERS. Ta koncepcja ekstrakcji przeprowadzana jest w probówce o zmniejszonej skali, wymagającej odpowiedniej ilości próbki oraz niewielkiej objętości rozpuszczalnika i tym samym generująca mniejszą ilość odpadów w porównaniu
z innymi metodami ekstrakcji. Prostota, niski koszt, szybkość oraz możliwość zastosowania
w szerokim zakresie analitów tej metody ekstrakcji przyczynia się do znacznego zwiększenia precyzji oraz czułości wykonywanej analizy. - Ostatni etap stanowi analiza, polegająca na rozdzielaniu, wykrywaniu, identyfikacji
i oznaczaniu ilościowym analitów docelowych oraz raportowaniu uzyskanych wyników.
Aby zapewnić zgodność z maksymalnymi dopuszczalnymi poziomami pozostałości pestycydów w żywności (MRL), oczekuje się, że laboratoria analityczne będą w stanie wykryć, określić ilościowo i zidentyfikować setki różnych pestycydów o różnorodnych właściwościach fizykochemicznych w setkach różnych rodzajów próbek. W tym celu nasze Laboratorium oferuje przeprowadzanie analiz na wysokiej jakości aparatach służących do rozdzielenia i oznaczenia pestycydów dwoma najpopularniejszymi technikami zwanymi chromatografią cieczową (LC)
i chromatografią gazową (GC). Aparaty te wyposażone są w detektor masowy (MS) umożliwiający detekcję oraz oznaczenie wszystkich klas pestycydów. Wychodząc naprzeciw potrzebom klienta oferujemy przeprowadzanie badań zarówno w trybie SRM (ang. Selected Reaction Monitoring), umożliwiającym pomiary jedynie wybranej grupy związków, a także przy wykorzystaniu trybu MRM (ang. Multiple Reaction Monitoring) za pośrednictwem, którego możliwe jest zbadanie całego spektrum związków. Nasze Laboratorium oferuje akredytowane badania ponad 700 pestycydów występujących zarówno w owocach jak i w warzywach jak i innych produktach pochodzenia roślinnego. Istnieje również możliwość wyboru pojedynczych metod analitycznych, służących do oznaczania jednego konkretnego związku.
Dodatkowo oferujemy analizę zupełnie odrębnej grupy pestycydów, którymi
są ditiokarbaminiany. Ze względu na ich słabą stabilność w kontakcie z kwaśnymi sokami materiału roślinnego, tradycyjne metody przygotowania próbki, opierające się na jej homogenizacji nie
są możliwe. Dlatego też do analizy tej grupy pestycydów wykorzystuje się metodę spektrofotometryczną.
Po wykonanej analizie klient otrzymuje sprawozdanie, w którym znajduje się wynik badania wraz z jego oceną, wydawaną na życzenie zleceniodawcy. Ilość wykrytych związków podawana jest
w miligramach substancji badanej przypadającej na kilogram próbki. Analizy wykonywane
w Laboratorium Fertico są gwarantem dokładności, precyzji oraz szybkości otrzymanych wyników. Potwierdzeniem kompetencji naszego Laboratorium jest systematyczne uczestnictwo
w międzynarodowych badaniach biegłości.
Autor:
Patrycja Wilczyńska