Analizy gleby
Kiedy wykonać analizę gleby?
Analizy gleby najlepiej wykonywać jesienią lub wczesną wiosną. To właśnie ten drugi termin wydaje się być najwłaściwszy ze względu na możliwość dostarczenia w oparciu o uzyskane wyniki- brakujących składników odżywczych do gleby jeszcze przed rozpoczęciem okresu wegetacyjnego. Dzięki temu można zapewnić roślinie „dobry start”. Odpowiednio przygotowane podłoże jest niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju upraw. Rośliny pobierają z gleby składniki odżywcze, a więc aby osiągnąć wysoki plon niezbędne jest zadbanie o jakość gleby. Oprócz odpowiedniego terminu wykonywania analiz ważna jest również ich częstotliwość. Przyjmuje się, że glebę należy poddawać analizom przynajmniej raz na 4 lata. Jednak dobrą praktyką jest coroczna kontrola odczynu gleby, który jest podstawowym wskaźnikiem jej jakości.
Rysunek 1 Próbki gleby do badań najlepiej pobierać wczesną wiosną
pH gleby- ważny parametr
Tabela 1 Odczyn gleby w zależności od pH
To właśnie pH jest najłatwiej mierzalnym parametrem gleby, a przede wszystkim ma duże znaczenie jeśli chodzi o dostępność dla roślin składników odżywczych z podłoża. Wpływa on na kondycję i strukturę gleby. Odczyn gleby wyraża się za pomocą skali pH i jest to stosunek jonów wodorowych H+ do stężenia jonów wodorotlenowych OH–. Pomiar pH gleby wykonuje się w roztworze glebowym w wodzie lub w chlorku potasu (KCl). W tabeli przedstawiono klasyfikację odczynu gleby w zależności od wyników pomiaru pH. To właśnie wartość pH decyduje o potrzebach wapnowania, to z kolei pozwala zwiększyć efektywność nawożenia organicznego, a także mineralnego.
Rysunek 2 Pomiar pH gleby w Laboratorium
Nawożenie nie zawsze konieczne
Analizy gleby są niezbędne do precyzyjnego określenia potrzeb nawozowych i ustalenia ich optymalnych dawek. Bardzo niewłaściwe jest podejście spotykane w wielu gospodarstwach, że im więcej nawozów zostanie zastosowane tym lepiej. Niekiedy po wykonaniu analizy gleby okazuje się, że makro- i mikroelementy występują w nadmiarze, co może mieć gorszy skutek niż ich niedobory. Łatwiej jest uzupełnić niedobory niż zniwelować nadmiary składników odżywczych. Pierwiastki występujące w nieoptymalnej ilości mogą nawet blokować przyswajalność przez rośliny innych składników z gleby. Kluczową rolę w kontekście przyswajalności makro i mikroelementów z gleby przez rośliny odgrywa jej odczyn. Dlatego też należy mieć szczególnie na uwadze pH gleby. Nawet jeśli nie będą występowały niedobory, a podłoże będzie miało niewłaściwy odczyn roślina nie będzie w stanie pobrać optymalnych ilości pierwiastków. Zanim więc zostaną podjęte jakiekolwiek decyzje nawożeniowe warto wykonać analizy gleby połączone z doradztwem nawozowym. Warto podkreślić, że ceny analiz gleby zaczynają się już od kilkudziesięciu złotych- jest to stosunkowo niewielki wydatek w porównaniu z kosztami jakie ponoszone są na zakup nawozów.
Badania gleby metodą ogrodniczą
Jedną z popularnych metod analiz gleby jest tzw. metoda ogrodnicza, czyli uniwersalna wg Nowosielskiego. W przypadku tej metody roztworem ekstrakcyjnym jest 0,03 N kwas octowy. Metoda uniwersalna pozwala określić zawartość przyswajalnego: fosforu (P), potasu (K), magnezu (Mg), wapnia (Ca), sodu (Na), a także siarki siarczanowej (S). Wymienione pierwiastki oznaczane są przy użyciu metody spektrometrii mas z jonizacją w plazmie indukcyjnie sprzężonej. Oprócz wspomnianych makroelementów umożliwia określenie ilość azotu mineralnego, którą podaje się jako sumę azotu w postaci azotanowej N-NO3 i amonowej N-NH4. Zawartość wymienionych składników pokarmowych podawana jest w mg/l gleby. Ze świeżo pobranej gleby wykonuje się także badanie odczynu gleby (pH w H2O), przewodności elektrycznej właściwej, a także zasolenia, którego wynik przedstawiany jest w gNaCl/l. Warto w tym miejscu podkreślić, że gleba poddawana analizie powinna być świeżo pobrana- mieć wilgotność polową, dlatego bardzo ważne jest, aby próby glebowe były dostarczane do laboratorium jak najszybciej po ich pobraniu. Jeśli jest to niemożliwe, wówczas próbkę należy przechowywać w warunkach chłodniczych, ale nie dłużej niż 3 dni. Próbki gleby zaleca się pobierać wiosną lub jesienią, ponieważ terminy te są uważane za najważniejsze i kluczowe w ewentualnym ułożeniu planu nawozowego w przypadku gdy analiza gleby wykaże niedobory poszczególnych pierwiastków lub zbyt wysokie lub zbyt niskie pH. Pozwoli to również uporać się w razie wykazania przez analizy problemem zasolenia w glebie, z którym ostatnimi czasy coraz częściej muszą borykać się sadownicy. Warto, również podkreślić, kiedy nie pobierać próbek glebowych oraz na co zwracać uwagę podczas poboru, aby próbki w późniejszej analizie były wiarygodne. Aby uniknąć problemów z wiarygodnością analizy, należy podczas poboru próbek gleby unikać obrzeży pola uprawnego, nie pobierać próbek gleby bezpośrednio po nawożeniu, nie pobierać próbki gleby z zagłębień lub wzniesień, nie pobierać w trakcie deszczu lub chwile po jego zakończeniu lub w trakcie opadów śniegu.
Rysunek 3 Analiza azotu mineralnego w postaci azotanowej N-NO3
Oprócz wspomnianych wcześniej analiz gleby metodą ogrodniczą w Laboratorium Fertico Sp. Z o.o. wykonać można szereg innych analiz gleby. Posiadamy w swojej ofercie akredytowane badania pH w H2O oraz w KCl, PEW, materii organicznej oraz form całkowitych makro i mikroelementów. Ponadto w naszej ofercie możecie Państwo znaleźć badania azotu ogólnego, czy też kwasowości hydrolitycznej gleby. Świadczymy także usługi pobierania próbek gleby zgodnie z normą PN-R-04031:1997. W Laboratorium Fertico poszczególne parametry gleby zostały pogrupowane w specjalne pakiety badań- dostosowane do różnego rodzaju upraw, np. sadowniczych czy warzywniczych. Mając na uwadze potrzeby zgłaszane przez naszych Klientów nieustannie poszerzamy naszą ofertę, dlatego też zachęcamy do śledzenia naszej strony internetowej www.fertico.pl oraz obserwacji naszego profilu na Facebooku, na którym cyklicznie pojawiają się atrakcyjne promocje.
Autorzy:
Weronika Tul, Krzysztof Polewski