Co nam daje precyzyjne nawożenie, zgodnie z zaleceniami nawozowymi?

Precyzyjne nawożenie oparte na zaleceniach nawozowych może mieć ogromny wpływ na kondycję oraz  plonowanie upraw. Zalecenia nawozowe mają na celu na podstawie otrzymanych wyników badań analizy gleby czy też liści dostarczenie roślinom wymaganej ilości składników pokarmowych niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Precyzyjne nawożenie ma na celu które nie szkodząc uprawie przy bezpiecznych ilościach pomogą uzupełnić braki oraz zapewnić zapasy składników pokarmowych na wypadek niekorzystnych warunków atmosferycznych dopasowując się do aktualnie panującej pory roku.

Analiza gleby dlaczego dla rolnictwa jest ważna ?

Wiedza oraz informacja o aktualnej zawartości makro- i mikroskładników jest kluczowa dla racjonalnego nawożenia, powodzenia upraw i oszczędności środków produkcji. Wykonywana w tym celu analiza gleby pozwala na oszacowanie niedoboru lub też nadmiaru danego składnika i obliczenie optymalnej dawki nawozu dla gatunku gleby i rośliny.

Ocena zasobności gleby

Wykonanie oceny zasobności gleby jest ekonomicznie udowodnione zarówna dla osób będących właścicielami małych gospodarstw średnich jak i dużych. Wykonanie badania i zastosowanie odpowiedniego programu nawożenia zapewni roślinom optymalne warunki do wzrostu oraz  zapewni zwiększoną odporność na choroby i szkodni jak i tez doprowadzi do wzrostu płodów rolnych.

W jakim celu wykonujemy badanie gleby?

Żyzność gleby to jeden z podstawowych czynników, decydujących o wysokości uzyskiwanych plonów. Podstawowe elementy:  struktura, zawartość materii organicznej, odczyn gleby czy zasobność w makro- i mikroelementy wpływają na ekonomię gospodarstwa w postaci ilości i jakości uzyskiwanego plonu. W celu poznania ilości poszczególnych elementów w glebie należy wykonać jej analizę chemiczną, która  wykonywana  jest w specjalistycznych laboratoriach. Oddając próbki glebowe do badania otrzymujemy wyniki, dzięki którym jesteśmy w stanie podjąć odpowiednie działania związane z zabiegami agrotechnicznymi m.in. nawożenie czy też wapnowanie gleby. W zależności od typu wykonanej analizy, uzyskujemy niezbędne informacje dotyczące min.:

• Informacji dotyczących określenia potrzeb nawozowych;
• Ustalenia dawek nawozowych jak je prawidłowo określić;
• Informację o odczynie gleby  (pH) i jej zasoleniu;
• Dane dotyczące nawozów jakie najlepiej zastawać aby uzyskać założone efekty;
• Informację dotyczące zawartości czy też zasobności gleby w materie organiczną

Kiedy wykonać badanie gleby ?

Jesień lub wczesna wiosna, to najlepszy i zalecany czas wykonania badania analizy gleby. W tym czasie zaleca się pobranie próbek gleby według przyjętych instrukcji.  Te terminy w przypadku upraw rolniczych są dość ważne ze względu na czas zbiorów jak i też czas przygotowania pół pod kolejne zasiewy. Najważniejszą rolę odgrywa niewątpliwie  zawartość azotu w glebie, makroelement ten niewątpliwie ma największy wpływ na plonowanie roślin. Azot jest składnikiem, który stosunkowo szybko ulega stratom, badanie gleby, jeśli to możliwe, zaleca się aby było wykonane  wiosną, tuż po ruszeniu wegetacji.  Aby uzyskać wiarygodne wyniki adekwatne do stanu i zasobności gleby należy postępować według opracowanych instrukcji dotyczących pobierania próbek gleby jak i też wytycznych laboratoriów. Należy mieć na uwadze, że w glebie zachodzą różnego rodzaju procesy dlatego też po pobraniu zaleca się aby w miarę możliwości próbki  szybko dostarczyć do laboratorium.

Wynik analizy gleby – jakie informacje nam dostarcza ?

Wykonanie badania w laboratorium dostarcza nam informacji o zasobności gleby w główne składniki pokarmowe mikroelementy i makroelementy, które maja istotny wpływ na wzrost roślin,  a w dalszej mierze ich plonowanie.  Informacja o zasobności gleby w składniki pokarmowe jest dalszą podstawą do dalszego racjonalnego nawożenia. Jak wiadomo za małe dawki nawozów stasowane na polach powodują  obniżenie plonów, słabszy wzrost roślin mogą doprowadzać również do degradacja gleb. Z kolei przenawożenie również może doprowadzić do konsekwencji w postaci kumulacji azotanów, zablokowaniu dostępności niektórych pierwiastków (działanie antagonistyczne) aż do spadku jakości i ilości plonów. Racjonalne i zrównoważone nawożenie sprowadza się przede wszystkim do dbałości gleby w jej zasobności w składniki, które są dostępne dla roślin.

Czym są składniki pokarmowe ?

Niezbędne składniki pokarmowe występujące w glebie to makroelementy i mikroelementy, które w istotny sposób wpływają na wzrost i rozwój roślin a w dalszej konsekwencji na ilość
i jakość uzyskiwanego plonu.

Do głównych makroskładników zaliczany jest azot, fosfor, potas, wapń, magnez, siarkę a do mikroskładników żelazo, mangan, miedź, bor, cynk, molibden, chlor, nikiel. W większości przypadków badanie gleby obejmuje analizę próbek pod względem zawartości makroskładników i odczynu gleby – pH. Nie wolno  jednak zapomnieć o prawu Liebiga, które mówi, że wysokość plonów roślin zależy od składnika, który występuje w glebie w najmniejszej ilości.  Dlatego wiedza dotycząca zasobności gleby w składniki pokarmowe jest niezbędna do podejmowania dalszych działań związanych z zabiegami agrotechnicznymi m.in. nawożeniem oraz wapnowaniem.

Jak samodzielnie pobrać próbkę gleby i uniknąć najczęściej popełnianych błędów

Jak pobrać próbkę gleby?

• Przed pobraniem próbek gleby należy sporządzić szkic sytuacyjny pól gospodarstwa przeznaczonego do badań.
• Na wybranym obszarze o powierzchni do 4 ha z pola o jednakowym przedplonie, nawożeniu czy uprawie pobrać próbkę ogólną (uśredniona)
• Próbka ogólna (uśredniona) powinna reprezentować obszar użytku rolnego o zbliżonych warunkach przyrodniczych (typ, rodzaj i gatunek gleby, ukształtowanie terenu) i agrotechnicznych (przedplon, uprawa, nawożenie)
• Próbkę przygotować wykonując 15 do 25 nakłuć laską glebowąlub szpadlem idąc po przekątnej czy zygzakiem po wyznaczonym wcześniej obszarze (wybranym na szkicu sytuacyjnym)

• Wcisnąć laskę do oporu (na wysokość poprzeczki ograniczającej) i wykonać pełny obrót i wyjąć laskę glebową
• Ziemię ze wszystkich nakłuć należy umieścić np. w plastikowym wiaderku, wymieszać i przenieść do kartonika lub woreczka, do dalszej analizy ok. 0,5 kg (objętość 1-2 szklanek)
• Próbkę należy pobrać odpowiedniej warstwy: z gleb rolniczych i sadowniczych (0-20 cm), natomiast do oceny zawartości azotu mineralnego z warstwy 0-30 cm. Można również pobrać i poddać analizie próbki z niższych warstw 30-60 cm i/lub 60-90 cm.
• Wszystkie próbki mieszane przeznaczone do analizy powinny być dostarczone do laboratorium w możliwie najkrótszym czasie od ich pobrania.
• Wilgotne próbki muszą być dostarczone do laboratorium w tym samym dniu, w którym zostały zebrane. Próbki można również przechowywać w lodówce przez kilka dni lub zamrozić, jeśli dostarczenie próbki jest opóźnione.

Najczęściej popełniane błędy

Nieodpowiedni termin pobrania próbki

Próbki gleby pobiera się jesienią,  tuż po zbiorach oraz przed wysiewem nawozów. Możliwe jest również wykonanie ich wczesną wiosną przed zasiewami roślin oraz wiosennym wysiewem nawozów. Nie należy pobierać prób glebowych w okresie suszy lub nadmiernej wilgotności gleby. Należy również unikać pobierania próbek bezpośrednio po zastosowaniu nawozów.

Rozsądnym podejściem jest analiza składu gleby przed założeniem uprawy. W takiej sytuacji łatwo wprowadzić do głębszych warstw gleby trudno przemieszczające się składniki. W późniejszym okresie pobór próbek wystarczy wykonywać co 4 lata.  W wyjątkowych sytuacjach (np. gleba jest bardzo kwaśna i wymaga obfitego wapnowania lub jest mało zasobna w jakiś składnik i wymaga wysokiego nawożenia brakującym pierwiastkiem) warto powtórzyć analizę warstwy ornej już po 2 latach, w celu sprawdzenia efektów zastosowanego nawożenia.

Niewłaściwy podział gospodarstwa na działki/sektory

Nawet w obrębie tego samego gospodarstwa/pola, obszary mogą różnić się żyznością gleby i stanem odżywienia roślin. Obszar gospodarstwa/uprawy który chcemy analizować należy podzielić na działki o maksymalnej wielkości 4 ha. Działki powinny być jednolite pod względem:

• rodzaju gleby/ warunków glebowych
• gatunku uprawianej rośliny, jej odmiany oraz wieku (chyba ze odmiany maja podobne wymagania)
• ukształtowania terenu
• zabiegów uprawowych, w tym historii dotychczasowego nawożenia.

Niewłaściwe/niereprezentatywne skomponowanie  próbki ogólnej/mieszanej

Aby można było postawić odpowiednią diagnozę a tym samym ustalić właściwe warunki nawożeni, próbka musi dobrze reprezentować pole. Reprezentatywna dla danej uprawy może być tylko tzw. próbka mieszana, składająca się  próbek pobranych z różnych miejsc. Z jednorodnej powierzchni działki (patrz punkt powyżej) powinna być pobrana jedna próba mieszana. Próbki gleby należy  pobierać z warstwy ornej, z głębokości  0-20 cm dla gleb ornych oraz 5-20 cm na pastwiskach i nieużytkach. Na jedną próbę ogólną składa się 15-25 próbek pojedynczych. W sytuacji gdy na niedużym obszarze występuje zmienność glebowa, np. powodująca widoczne zmiany we wzroście i owocowaniu roślin, konieczne jest wykonanie więcej niż jednej próby mieszanej. Nie wskazane jest pobierać jednej próby mieszanej z obszaru o dużej różnicy parametrów. Lepiej pominąć niewielki ten kawałek gruntu niż zmieszać go z pozostałą, jednorodną glebą. Nie należy pobierać próbek z obrzeży pola, z miejsc po stogach i kopcach oraz z zagłębień i ostrych wzniesień terenu.

Ważne jest też, aby pobierając próbkę nie mieszać warstwy orno-próchnicznej (przeważnie o zabarwieniu szarym), z podściełającą ją warstwą podorną (kolor żółtawy).

Analiza liści – dlaczego jest istotna w programach nawożeniowych

Doradztwo agrotechniczne opiera się w głównej  mierze na wizytach doradców na plantacjach, ocenie wizualnej stanu roślin. Oprócz tego aby podjąć odpowiednie decyzje dotyczące zastosowania danego programu uzupełnienia nawożenia już w trakcie rozwoju i wzrostu roślin jest niezbędne przeprowadzenie analizy liści. Dlaczego analiza liści jest przeprowadzana i co uzyskujemy mając dokładne wyniki takiej analizy ?

Pobranie prób do badań

Pobieranie prób do badań jest to niewątpliwie najbardziej problematyczny etap w badaniach. To właśnie na tym etapie najczęściej dochodzi do błędów, których efektem może być nieprawidłowy wynik analizy. Dlatego także ważne jest wykorzystywanie odpowiednich instrukcji i przestrzeganie zasad pobierania materiału roślinnego do badań. Nadrzędną zasadą jest pobieranie materiału  odpowiednich roślin i w odpowiednim czasie. Główne zasady podczas pobierania, które należy przestrzegać  i zaplanować  to:

1. Pojemnik na badane próbki
2. Zaleca się by próbki przeznaczone do badań były pakowane w torebki z folii (woreczki strunowe) lub pudełko styropianowe.
3. Próbka powinna ważyć od 50 do 100 gram.
4. Przygotowanie punktu pobierania
5. Liście do analizy zrywa się z 10 do 15 drzew wyznaczonych losowo możliwie
   w równych odstępach od siebie w zależności od kształtu pola, plantacji jednym
   z następujących sposobów:
6. Pobór próbek
7. Próbki liści do analiz z drzew owocowych zaleca się pobierać pod koniec lipca lub w sierpniu, gdy pędy zakończyły wzrost. Liście zrywa się na obwodzie korony, na wysokości podniesionych rąk, wyłącznie ze zdrowych długich pędów. Do badania zaleca się wybranie liści nie uszkodzonych przez czynniki biologiczne lub czynniki fizyczne.
8. Oznakowanie próbek
9. Na torebce umieszcza się metryczkę z czytelnie wypisanymi danymi:

– imię i nazwisko,

– gatunek, odmiana,

– nazwa miejsca z którego pobrano próbkę,

– datę pobrania próbki.

1. Metryczka powinna być naklejona na zewnętrzną ściankę torebki, nie należy umieszczać jej w torebce z materiałem przeznaczonym do badania.
2. Transport próbek do laboratorium
3. Próbka powinna być dostarczona do laboratorium w możliwie najkrótszym czasie od jej pobrania.
4. Środki transportu powinny być czyste.
5. Próbki można przewozić wszystkimi środkami komunikacji umożliwiającymi zachowanie niezmienności ich składu podczas transportu.
6. Przekazywanie próbek do badań
7. Próbki liści przyjmowane są w godzinach 8:00-16:00.
8. Punkt przyjęcia próbek: Laboratorium Instytutu Agronomicznego Fertico Mogielnicka 33, 05-600 Grójec
9. Informacja o wynikach badań
10. Informacje o wynikach badań można uzyskać po ustalonym w trakcie zlecenia czasie.

Bardzo ważne jest aby nie pobierać próbek liści bezpośrednio po zastosowanym nawożeniu dolistnym, po ulewnych deszczach w okresach bardzo dużej suszy. Należy unikać pobierania próbek z obrzeży w kwaterze lub plantacji, z roślin rosnących  w zagłębieniach i ostrych wzniesieniach terenu.

Co dostarcza analiza liści ?

Wykonując analizę materiału roślinnego otrzymujemy odpowiedź na pytanie dotyczące zawartości poszczególnych makroelementów jak i mikroelementów. Podczas badania jesteśmy w stanie określić zarówno makro-, jak i mikroelementy, azot, wapń, potas, fosfor, siarka, żelazo, miedź, mangan, cynk, azot  ale również możemy określić krzem i tytan. Dostarczone informacje pomogą nam precyzyjnie dobrać odpowiednie zapotrzebowanie pokarmowe dla danego gatunku roślin i uzupełnić ewentualne braki składowników pokarmowych. Jest to niezwykle pomoce i ważne w przypadku ewentualnych niedoborów pierwiastków w trakcie wegetacji roślin. Precyzyjne analizy pomagają w ustaleniu i ułożeniu odpowiedniego planu oraz programu nawożenia.  Pozwalają uniknąć błędów podczas nawożenia.

Precyzja badań  analitycznych

W obecnych czasach kiedy nasze rolnictwo jest na bardzo wysokim poziomie zaawansowania technologicznego ale też uprawowego, badania analityczne stanowią podstawę
w podejmowaniu odpowiednich działań dotyczących procesu nawożenia. Precyzyjność, dokładność analiz jest bezpośrednim przełożeniem  w ilości i jakości plonu jaki jest otrzymywany. Dlatego tak ważne jest odpowiedni wybór laboratorium analitycznego, który dysponuje zaawansowanym i nowoczesnym sprzętem analitycznym, doświadczonym zespołem analityków, którzy również odpowiednio zinterpretują wyniki.  Analizy liści jakie wykonywane są również w Laboratorium Instytutu Agronomicznego stanowią podstawę w programach nawożeniach oraz strategii nawożenia danej uprawy. Krótki czas oczekiwania na wyniki, precyzja wykonywanych badań pozwala na szybką reakcję w przypadku  ewentualnych problemów na plantacjach związanych z odżywianiem roślin.

Doradztwo Sadownicze

W celu prawidłowego korzystania z zaleceń nawozowych można skorzystać z usługi doradztwa e-mailowego laboratorium@fertico.com.pl bądź telefonicznego – (603 171 355)